Kościół pw. św. Aniołów Stróżów

Kościół pw. Świętych Aniołów Stróżów w Wałbrzychu jest od 100 lat główną świątynią katolicką tego miasta.
Jest on siedzibą dekanatu i centralną świątynią Wałbrzycha.
W świątyni tej odbywają się najważniejsze wydarzenia o charakterze diecezjalnym.
W 2000 roku nadano mu rangę kościoła Jubileuszowego Roku 2000.

Przy powoływaniu nowych diecezji w 1992 i 2004, był rozważany jako siedziba biskupa diecezjalnego tzn. przy powoływaniu nowej, trzeciej diecezji na Dolnym Śląsku. Pierwotnie miała to być diecezja wałbrzysko-nyska, następnie nazywano ją Sudecką, aż wreszcie nazwano ją Świdnicką i siedziba diecezji mieści się w Świdnicy.

Kościół pw. św. Aniołów Stróżów w Wałbrzychu 3 maja 2010 został wyniesiony do rangi i godności kolegiaty.

Historia Kościoła św. Aniołów Stróżów

W miejscu dzisiejszego kościoła pod wezwaniem Aniołów Stróżów w roku 1440, a według innego podania nawet już w 1428 r., zbudowano katolicki kościół pod wezwaniem św. Michała, który przez wieki był uważany za najstarsza budowlę Wałbrzycha.

Z powodu dużego napływu górników z terenu hrabstwa kłodzkiego w 2 połowie XIX wieku wzrosła liczba katolików. Niewielki stary kościółek nie mógł już pomieścić wiernych, dlatego tez musiano pomyśleć o budowie większego kościoła parafialnego. 27. listopada 1899 r. rozpoczęto rozbiórkę starego kościoła. W czasie budowy nabożeństwa odbywały się w kościele zastępczym, postawionym w ogrodzie nabytej w 1894 r. plebanii przy ul. Młynarskiej, konstrukcji szachulcowej firmy Carla Jägera.

Na miejscu kościoła św. Michała w latach 1899-1904 zbudowano nowy kościół parafialny pod wezwaniem Aniołów Stróżów.

Autorem projektu był Alexis Langer z Wrocławia. Proboszcz Ganse założył dla celów budowy kościoła tzw. Kirchbauverein. Budowa finansowana była ze środków prywatnych (książę pszczyński, książę żmigrodzki) i kościelnych, wystrój wnętrza ze zbiórek i fundacji parafian.

Od 1996 r. do chwili obecnej kościół przechodzi kapitalny remont. Dzięki Bogu i ludziom udało się odbudować wieżę, założyć nowe ogrzewanie, wyremontować witraże, przebudować prezbiterium, dokonać wielu prac na zewnątrz.

Iluminacja Kościoła św. Aniołów Stróżów

Iluminacja kościoła p.w. Świętych Aniołów Stróżów w Wałbrzychu kosztowała około 300 tys. zł. W czerwcu 2013 Rada Miejska Wałbrzycha przyjęła uchwałę w sprawie udzielenia przez gminę dotacji celowej na prace konserwatorskie, restauratorskie i budowlane w świątyni. Miały polegać na wykonaniu iluminacji świetlnej bryły zabytkowej Kolegiaty Najświętszej Maryi Panny Bolesnej i Świętych Aniołów Stróżów. Uchwały w tej sprawie nie udało się jednak zrealizować, bo Regionalna Izba Obrachunkowa we Wrocławiu stwierdziła jej nieważność. Uznała, że prace związane z montażem iluminacji kościoła nie wpisują się w katalog robót budowlanych w obiektach zabytkowych. To zamknęło możliwość przyznania dotacji w tym trybie.

Gmina Wałbrzych znalazła jednak inny sposób przyznania parafii pieniędzy na ten cel. Władze miasta ogłosiły konkurs na zadanie: „Promocja gminy Wałbrzych przez iluminację obiektu sakralnego, stanowiącego atrakcję turystyczną i położonego na terenie Śródmieścia Wałbrzycha”. Parafia p.w. Świętych Aniołów Stróżów w Wałbrzychu była jedyną, która zgłosiła się do konkursu. W związku z tym miasto już bez zastrzeżeń prawnych mogło jej przyznać pieniądze na realizację zadania. Iluminacja Kościoła jest wykonana w nowoczesny sposób. Wykorzystuje min. sterowanie radiowe oraz czujniki zmierzchu. Ponadto jest ona energooszczędna. Świątynia jest oświetlana w sposób „zalewowy”. Oznacza to, że jest oświetlona cała bryła budowli z każdej strony. Największym wyzwaniem dla firmy, która zajmowała się montażem iluminacji, było oświetlenie w ten sposób liczącej sobie ponad 80 metrów wieży kościoła. Problemem była nie tylko jej wysokość, ale również ograniczona ilość miejsca wokół wieży, gdzie można było zamontować oświetlenie.

Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej

O historii wałbrzyskiego kościółka maryjnego opowiadają liczne podania ludowe. Jedno z nich mówi, ze swego czasu wałbrzyska pieta stała się tak ciężka, iż nie zdołał jej unieść rabuś. Inne opowiadają, że w momencie ukończenia budowy kościółka ze źródła na wysokość dwóch metrów wytrysnęła fontanna, a gdy konsekrowano pobliski kościół parafialny świętych Aniołów Stróżów, w kościółku maryjnym zaczęły bić samoczynnie dzwony.

Statua Matki Bożej Bolesnej Pani Wałbrzycha jest celem licznych pielgrzymek od wieków. O istnieniu w tym miejscu drewnianego kościółka można przeczytać już w Liber fundationis Episcopatus Wratislaviensis z 1305 r. W 1428 r. wybudowano nowy kościół katolicki. W czasach reformacji maryjny kościółek pełnił ponownie rolę głównej świątyni katolickiej miasta. W 1646 r. kościół parafialny wrócił do katolików. Stało się to w dzień Zwiastowania Najświętszej Maryi Pannie. Matka Boska nie opuściła wałbrzyszan, nawet wtedy, gdy epidemia dżumy i tyfusu pochłonęła w latach 1637-41 połowę miasta. Modlono się przed nią w dzień i noc na klęczkach, leżano krzyżem, składano liczne wota z wdzięczności za ocalenie. Po 3-letniej udręce cud Boży został uproszony i zaraza ustała. Obecny kształt kościółka maryjnego pochodzi z 1718 r. Budowa trwała cztery lata. Prowadziło ją 500 zubożałych parafian. Prace budowlane rozpoczął ks. Weizer Georg – kapłan z Polski.

Kiedy król pruski Fryderyk II zaczął zamykać niektóre kościoły i likwidował klasztory, wałbrzyski kościółek maryjny pozostał wciąż otwarty, na skutek pisma ówczesnego burmistrza Wałbrzycha Krzysztofa Reisa, który powiadomił władcę, iż „Kościółek maryjny powstał wcześniej niż całe miasto, zawsze pozostawał w rękach katolików i żadne nabożeństwo ewangelickie nigdy nie zostało tam odprawione”.

W latach 2000-2003 przeprowadzono gruntowny remont świątyni, a prace te poświęcił 15 września 2003 r. ówczesny biskup miejsca Tadeusz Rybak.

W 2009 wystąpiono o dotację Budżetu Województwa Dolnośląskiego na remont konserwatorski zabytkowych XVII-wiecznych organów i szafy organowej.

+ Parafia Św. Aniołów Stróżów w Wałbrzychu