Architektura

Kościół p.w. Świętych Aniołów Stróżów

Wybudowany został w stylu neogotyckim w latach 1898-1904 jako jedno z ostatnich arcydzieł Alexisa Langera ( kliknij tutaj lub kliknij tutaj)

Proboszcz Ganse założył dla celów budowy kościoła tzw. Kirchbauverein.

Budowa finansowana była ze środków prywatnych (książę pszczyński, książę żmigrodzki) i kościelnych, wystrój wnętrza ze zbiórek i fundacji parafian.

Choć jest to budowla ogromna, wnętrze cechuje niezwykła lekkość i ażurowość. Kościół jest długi na 60 metrów, szeroki na 30, a wysoki na 22 metry. Wiele cech wałbrzyskiej fary zdradza silną inspirację wrocławską kolegiatą Świętego Krzyża. Wzorzec został tu twórczo przetworzony.
Kościół Aniołów Stróżów stanowi nową jakość artystyczną i jedno z najwybitniejszych, najbardziej sugestywnych i najoryginalniejszych dzieł doby historyzmu i to nie tylko na Śląsku. Ceglany kościół halowy jest na rzucie krzyża łacińskiego. Dach dwuspadowy z wieżą nad wejściem głównym i sygnaturką na skrzyżowaniu korpusu z transeptem, z przyporami, oknami (ok. 12 m wysokości) witrażowymi. Nazwiska fundatorów witraży (Körner, Geisler, Ulke, Hausdorf, związek czeladników, iitd.) utrwalono na nich. Od wschodu budowla zamknięta jest trójbocznym prezbiterium. Wszystkie elewacje wieńczy gzyms ze złoconymi liśćmi we fryzie. W elewację południową wtórnie wmurowano wybrane, lepiej utrzymane epitafia z XVI, XVII, XVIII wieku, pochodzące z wcześniejszego kościoła św. Michała. Stanowią one najstarsze kamienne dokumenty miasta. Figury przedstawiają rycerza w pełnej zbroi oraz dwie młode dziewczyny: Jadwigę i Urszulę Czetrycówny, siostry Dipranda – fundatora zamku Czetryców przy ul. Zamkowej w Wałbrzychu. Te rzeźbione płyty szlacheckie i mieszczańskie wnoszą pewne przyczynki do dziejów i kultury Śląska: ubiorów i obyczajów, wpływów obcych, heraldyki, zdobnictwa i ewolucji grafiki rytej. Widać, jakiego kształtu brodę zapuszczał szlachcic z okresu renesansu. Jak moda hiszpańska opanowała Sudety widać w ozdobach i strojach kobiecych. Barokowa rzeźba stanowi wyrób świdnickich rzemieślników.

Trzynawowe wnętrze halowe nakryte jest sklepieniem sieciowym, wspartym na wielobocznych, ceglanych filarach.

Ambona i renesansowa chrzcielnica również pochodzą z kościoła św. Michała.

W prezbiterium kościoła na tle witraży umieszczony jest ołtarz główny, tworzący tryptyk z obrazami i figurami świętych. W nawach bocznych znajduje się ołtarz św. Antoniego oraz św. Józefa oraz ufundowany w 1946 r. przez Polaków jako wotum wdzięczności za przetrwanie wojny obraz Matki Bożej Częstochowskiej. Są też dwie kaplice boczne pw. Pana Jezusa Ukrzyżowanego i św. Teresy.

W tylnej części kościoła znajduje się empora organowa. W jej środkowej części ustawiono 46-głosowe organy wraz z 2924 piszczałkami i 3 manuałami.
Wieża Kolegiaty Św. Aniołów Śtróżów, w 1995 rozebrano iglicę ze względu na groźbę zawalenia (1,5 metra odchyłu od pionu). W 2003 r zakończono jej odbudowę zastępując jednak cegłę konstrukcją metalową.

Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej Pani Wałbrzycha

Kościół ten związany jest z Wałbrzychem od 1191 r. Od początku z tyłu ołtarza znajdowało się źródełko, z którego woda – jak powszechnie wierzono – leczyła choroby oczu. Obmurowano je, aby nie naruszyło fundamentów świątyni. Niestety, źródło zanikło definitywnie w 1845 r. w wyniku mocno rozwijającego się górnictwa. Obecny kształt kościółka maryjnego pochodzi z 1718 r. W sanktuarium, w środku barokowego ołtarza, jednego z piękniejszych na Dolnym Śląsku, króluje figura Matki Bożej. Po bokach stoją misternie rzeźbione konfesjonały. Płaski sufit pomalowany jest w motywy roślinne. Zachwycają też barokowe organy z prawie dwustoma piszczałkami.